به گزارش خبرنگار فرهنگی زمر نیوز ، امام کاظم علیه السلام در دعایی می فرماید : «اللهم إنک تعلم أنی کنت أسألک أن تفرغنی لعبادتک.»
در این روایت، امام کاظم(ع) در سیاهچال تنگ بغداد، از خداوند شکایت نمیکند؛ بلکه با آرامشی شکوهمند میگوید: «خدایا، تو میدانی که من از تو تنها فراغت برای عبادتت را میخواستم».
اینجا خدا نه در آستانهی استجابتِ خواهشی مادی، که در نقطهی نهاییِ رشدِ روح انسان حاضر میشود؛ جایی که زندان دیگر مکانِ حبس نیست، بلکه کلاسِ تمرکز است.
رهایی در دل قفس
در منطق امام(ع)، آزادی به بیرونِ زندان مربوط نیست؛ به درونِ دل است.
او زهد را نه در ترک دنیا، بلکه در رهایی از وابستگی به آن تعریف میکند.
وقتی انسان از دل روزمرّگی، رسانه، رقابت و تمایل به «دیدهشدن» باز نمیایستد، خود را زندانی کرده است، هرچند دیوارهایش مزیّن به نور و تکنولوژی باشد.
اما امام در زندان، به آزادی میرسد، زیرا مناسباتش با جهان از «مالکیت» به «معنویت» تغییر میکند.
او عبادت را نه عمل تکراری، که حضور دائم در محضر خدا میبیند؛ همان چیزی که ما امروز آن را در ازدحام زندگی دیجیتال گم کردهایم.
سبک زندگی کنونی؛ پرسش از زهد یا فراغت؟
ما در جامعهای زندگی میکنیم که «فراغت» را مساوی با تفریح میداند، نه عبادت.
درحالیکه در منطق امام، فراغت یعنی:
«زمانی که هیچ چیز جز خدا در درون تو جا ندارد.»
امروز ذهن مدرن، پیوسته میان اطلاعرسانی، تولید، مصرف و مقایسه در حال چرخش است. زندگی ما ظاهراً فارغ است، ولی در حقیقت «اشغالشدهتر» از هر زندانی.
فشار دیدهشدن در شبکهها، اضطراب از قضاوتها، و نیاز به تایید، ما را به زنجیرهایی نامرئی بسته است. در چنین وضعی، دعای امام کاظم(ع) مثل آیهای از آزادی در گوش تاریخ طنین دارد:
«خدایا، من فراغت میخواستم؛ نه بهمعنای بیکاری، بلکه بهمعنای بیدغدغهگیِ قلب برای عبادت تو.»
الگوی امتداد در عصر ما
الگوی امام کاظم(ع) یک گفتوگوی بزرگ در فلسفهی زندگی میگشاید:
آیا میتوان در درونِ زندانِ مصرف، تبلیغ و رقابت، به نوعی «عبادت مستمر» رسید؟
پاسخ شاید در تغییر نسبتِ انسان و زمان نهفته باشد.
هر لحظهی زندگی روزمره میتواند محلّ عبادت باشد اگر انسان بیاموزد که کارش را برای حضور الهی سامان دهد نه برای نمایش.
زهد در جهان امروز یعنی بازگرداندن معنا به هر کنش کوچک؛
یعنی خرید، کار، پیامرسانی و حتی لحظهی سکوت را در پیشگاه خدا معنا کردن.
در واقع، آنچه امام در زندان تجربه کرد، ما نیز میتوانیم در ازدحام تجربه کنیم، اگر زندان ذهنی «کثرت بیوقفه» را بشکنیم.
دعای امام کاظم(ع) ترجمان یک حکمت وجودی است:
- زهد، ترک نیست؛ تطهیر نیت است.
- آزادی، نبود دیوار نیست؛ نبود وابستگی است.
- فراغت، دوری از شلوغی نیست؛ حضورِ ناب نزد حق است.
اگر امروز بخواهیم سبک زندگی معنوی داشته باشیم، باید یاد بگیریم در دل ازدحام و زندانِ رسانهای خود، به همان حالِ امام برسیم و بگوییم:
«خدایا، تو میدانی که من از تو فقط فراغتی برای عبادت خواستم» —
نه شکوه، که شکر در بندگی.