چاقی؛ عاملی برای ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر

براساس آمار جدید سازمان جهانی بهداشت (WHO)، یک نفر از هر هشت نفر در سراسر جهان در طبقه‌بندی چاق قرار می‌گیرند و  بیش از یک میلیارد نفر از ساکنان زمین چاق شناخته شده‌اند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز در گفت‌وگو با ایسنا، به تعریف چاقی اشاره کرد و گفت: عدم تعادل بین دریافت غذا و مصرف غذا چاقی عنوان می‌شود که همیشه توصیه می‌شود در مصرف مواد غذایی تنوع و تعادل رعایت شود.

دکتر حسین حقائی افزود: اضافه وزن و چاقی با شاخص توده‌ی بدنی مشخص می‌شود که با تقسیم وزن(کیلوگرم) بر قد به توان دو به دست آورده می‌شود.

شاخص توده‌ی بدنی ۲۲ برای زنان ایده‌آل است

وی ادامه داد: شاخص کمتر از ۱۸.۵ لاغر، ۱۸.۵ تا ۲۵ طبیعی، ۲۵ تا ۳۰ اضافه وزن و بالای ۳۰ به عنوان چاق تلقی می‌شود.برای بانوان شاخص توده بدنی ۲۲ و برای مردان ۲۳ ایده‌آل است که در مورد کودکان هم طبق نمودارهای خاص بر اساس وزن و قد محاسبه می‌شود.

وی با بیان اینکه چاقی به عنوان یک بیماری رفتاری شناخته می‌شود، گفت: شاخص ۳۰ تا ۳۵ چاقی درجه یک، ۳۵ تا ۴۰ چاقی درجه دو و بالای ۴۰ چاقی بیمارگونه نامگذاری شده‌است.

حقائی به عوامل بروز چاقی اشاره کرد و ادامه داد: وراثت و ژنتیک، عوامل محیطی، کم تحرکی و... است، چاقی ژنتیکی با رعایت رژیم غذایی سالم قابل درمان است.

سیر صعودی کم تحرکی با رشد شهرنشینی 

وی با بیان اینکه با رشد شهرنشینی کم تحرکی در بین جوامع سیر صعودی پیدا کرده، اذعان کرد: چاقی به عنوان یک بیماری مزمن شناخته می‌شود که ارتباط نزدیکی با بیماری‌های غیر واگیر دیابت، بیماری‌های قلب و عروق و سرطان دارد.

وی با بیان اینکه چاقی و اضافه وزن به عنوان اختلال رفتاری با اجرای صحیح رژیم غذایی قابل پیشگیری و درمان است، خاطر نشان کرد: کاهش کالری غذای دریافتی، افزایش فعالیت بدنی، اصلاح مشکلات رفتاری و ... از راهکارهای کاهش و مدیریت بهینه وزن به شمار می‌آید.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز افزود: افرادی که علاوه بر اضافه وزن و چاقی بیمارگونه، دارای بیماری زمینه‌ای هستند به آنها دارو تجویز می‌شود و اگر بی نتیجه باشد آخرین مرحله جراحی است.

وی با بیان اینکه انجام روزانه ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط برای هر فردی ضروری است، گفت: این فعالیت به صورت پیاده رویی که در طول مدت زمان گفته شده سه کیلومتر طی شود.

وی با بیان اینکه در کنترل چاقی افزایش سواد سلامت مردم تاثیر گذار است، ادامه داد: به طور کلی پنج گروه نان و غلات، شیر و لبنیات، میوه و سبزی، گوشت و حبوبات در هرم غذایی گنجانده شده و انتهای هرم به مصرف کم چربی و شیرینی اختصاص یافته است.

وی اظهار کرد: رژیم خودسرانه عوارض جبران ناپذیری به سلامت وارد می‌کند، بنابراین توصیه می‌شود هر فرد با مراجعه به مراکز بهداشت یا مراکز تخصصی زیر نظر کارشناس تغذیه نسبت به کاهش وزن خود اقدام کند.

وی افزود: چاقی قبل از یائسگی زنان به صورت گلابی شکل بوده که چربی بیشتر در پایین تنه تجمع می‌کند و چاقی بعد از یائسگی به صورت تیپ مردانه است که چربی در بالاتنه و پایین تنه انباشته می‌شود.

وی ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان، عضلانی، اسکلتی و بیماری‌های تنفسی را از عوارض چاقی تیپ مردانه عنوان کرد.

وی با بیان اینکه سوء تغذیه شامل دو طیف اضافه وزن و کم وزنی است، گفت: اگر کم وزنی در مدت زمان زیادی ادامه دار باشد باعث کوتاه قدی می‌شود که باید تحت نظر متخصص این بیماری درمان شود.

رئیس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت آذربایجان شرقی نیز در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه به وضعیت انباشته شدن غیر عادی چربی در بدن چاقی گفته می‌شود، افزود: وقتی انرژی(کالری) دریافتی فرد بیشتر از کالری مصرف شده باشد، انرژی اضافی به چربی تبدیل شده و در بدن ذخیره می‌شود و تکرار این وضعیت به دفعات زیاد و در طولانی مدت به چاقی منجر خواهد شد.

پرخوری نشانه‌ی سلامتی نیست

فتح‌اله پورعلی گفت: چاقی نوعی از سوء‌تغذیه ناشی از پرخوری است که نه تنها نشانه سلامتی نیست بلکه نشان دهنده تغذیه نامناسب است.

وی اذعان کرد: امروزه چاقی به یکی از جدی‌ترین چالش‌های سلامت عمومی همه جوامع (جوامع با درآمد بالا، متوسط درآمد، کم درآمد، توسعه یافته و در حال توسعه) در رده‌های سنی مختلف حتی کودکان تبدیل شده است.

وی با اشاره به اینکه چاقی مشکل سلامت همه گروه‌های سنی است، اما سنین ۳۰ تا ۵۹ بیشتر از سایر گروه‌ها است، بیان کرد: ۴۹.۴۹درصد افراد در کلیه گروه‌های سنی در استان مبتلا به اضافه وزن و چاقی هستند و شهرستان‌های آذرشهر، تبریز، اسکو، بناب و ملکان به ترتیب بیشترین میزان اضافه وزن و چاقی را به خود اختصاص داده است.

ابتلای ۲۱ درصد نوجوانان استان به چاقی

رئیس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت آذربایجان شرقی افزود: میانسالان حدود ۶۷ درصد چاقی استان را به خود اختصاص داده‌اند و این رقم برای جوانان ۳۸ درصد و برای نوجوانان ۲۱ درصد است.

وی یادآورشد: پرخوری مهم ترین علت چاقی و زیاده‌روی در مصرف غذاهای پرچرب و سرخ شده مانند فست‌فودها، مصرف زیاد تنقلات کم ارزش، شیرینی و شکلات، سس‌های چرب، نوشابه‌های گازدار، آبمیوه‌های صنعتی که حاوی قند زیادی هستند مصرف کم میوه، سبزی، لبنیات، بی‌تحرکی و کم تحرکی، استفاده زیاد از کامپیوتر، لپتاپ، تلفن همراه و تماشای تلویزیون، زندگی ماشینی، شهرنشینی، استرس و ... از عوامل مهم در بروز و شیوع چاقی در جامعه محسوب می‌شود.